گونه شناسی فرآیندهای موفق نوآوری دفاعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از متخصصان خارجی از صنایع دفاعی ایران خارج شدند و با شروع جنگ تحمیلی و اعمال تحریم‌ها علیه کشور، جریان ضعیف نوآوری‌های دفاعی نیز دچار وقفه شد. پس از آن، تلاش‌های وسیعی با رویکرد خوداتکایی در صنایع دفاعی آغاز شد که الگوی غالب آن‌ها، تکیه بر توان داخلی، استفاده از فرصت‌های محدود همکاری‌های فناورانه و سعی و خطا بود. از آنجاکه تاکنون، گونه‌شناسی فرآیندهای تکاملی نوآوری شکل‌گرفته در این سال‌ها، انجام نشده است، این پژوهش با هدف شناسایی این فرآیندها انجام شد. به این منظور، 15 پروژه دفاعی که با شاخص‌های موفقیت نوآوری هم‌خوانی داشتند، با انجام ده‌ها ساعت مصاحبه عمیق اکتشافی با خبرگان مطرح دفاعی و متخصصان اجرایی این پروژه‌ها و استفاده از روش تحلیل محتوای مصاحبه‌ها مورد بررسی و مطالعه عمیق قرار گرفتند و  مفاهیم و مولفه‌ها و در نهایت مدل‌های فرآیند نوآوری در آن‌ها استخراج گردیدند. روایی پژوهش با استفاده از رویکرد سه‌جبهه‌ای  مورد تایید قرار گرفت. در نهایت، 4 مسیر مختلف نوآوری دفاعی بر اساس دسته‌بندی محصولات کلیدی بخش دفاعی استخراج شد. نتایج نشان داد که تمام این مسیرها از نیاز عملیاتی، شروع شده و در تمامی آن‌ها، مرحله تشکیل تیم و نهاد تحقیقاتی سپری شده‌اند. تمامی این مسیرها، منجر به شکل‌گیری یک نهاد صنعتی و تولیدی شده و بهبود مشخصات عملکردی محصول و توسعه نوآوری نیز در آن‌ها اتفاق افتاده است.